Verandering komt, of je het leuk vindt of niet

Het slot van de speech van klimaatactiviste Greta Thunberg waarmee ze de leden van de VN-klimaattop nog eens extra waarschuwde, luidde als volgt: “… and change is coming, whether you like it or not. …” Dit is iets dat me bezighoudt. Haar uitspraak resoneerde sterk met me.

Misschien stelt dit jou teleur, maar dit resoneren heeft niks te maken met het klimaat maar wel met een persoonlijke verandering. Wat niet wil zeggen dat ik niet ook bezorgd ben over de klimaatverandering die op ons afkomt. Ik bewonder ook de attitude en de wijze waarop de 16-jarige Greta de klimaatproblematiek onder de aandacht weet te brengen zodat elk van ons zich meer bewust kan worden van de broodnodige veranderingen. Ze werkt volgens mij hard, en op een bewonderenswaardige manier, aan de stap van bewustwording (Awareness) die de eerste stap is in de fasen van verandering volgens de ADKAR™-methodiek. Het is nu aan de wereldleiders om dit te omarmen en zo de volgende stappen (Desire – Kowledge – Ability – Reinforcement) vast te pakken, uit te werken én te realiseren.

Drie veranderingen, één inzicht

De verandering waar ik op moment van dit schrijven middenin zit, is er één die ik ook echt niet leuk vond maar toch komen ging. Ze bezorgde me vooraf veel slapeloze nachten en ook ik maakte me grote zorgen over het feit wat er zou gebeuren als ik niks zou doen. Tijdens dit schrijven verblijf ik in het ziekenhuis om die verandering mogelijk te maken. Ik wil dit blogartikel graag wijden aan de gelijkenissen die ik zie tussen mijn persoonlijke proces van verandering en de verandering die Greta zo graag gerealiseerd wil zien in de wereld. Denkend ook aan de klanten die ik begeleidde en momenteel begeleid in het realiseren van hun veranderingstrajecten, vermoed ik zelfs dat mijn inzicht voor meer veranderingsprocessen kan gelden.

Mijn verandering en de ommezwaai

Tijdens de eerste geprekken met mijn dokter over mijn verandering hadden we het vooral over de negatieve effecten van mijn huidige situatie. Na een zwaar auto-ongeval gebruik ik al jaren vele pijnstillers, met mogelijke negatieve gevolgen voor mijn gezondheid, nu en in de toekomst. Er moest hierin écht wel verandering komen, of ik dit nu leuk vond of niet. Op dat moment wisten we echter niet wat we moesten veranderen want we hadden al zoveel opties tevergeefs uitgeprobeerd. We praatten dus vooral over de mogelijke negatieve effecten van het niet veranderen. Het maakte me bewust maar zette me niet aan tot verandering omdat ik geen alternatieve toekomst zag. Het leek erop dat ik zou moeten leven met de negatieve gevolgen van mijn jarenlange medicijngebruik.

De ommezwaai kwam er toen mijn dokter me iets heel drastisch voorstelde: een behandeling waarbij we – medisch begeleid – alle pijnstillers vanaf dag één zouden stoppen zodat mijn pijnreceptoren de kans krijgen om zich te herstellen. Die verandering boezemde me angst in: ze zou niet alleen mijn huidige leven op zijn kop zetten, maar ook een ingrijpende gedragsverandering vergen.

“Het gaat niet om de bestemming, maar om de reis ernaartoe” – Boeddha

En toch… deze aanpak opende de deuren naar positievere toekomstbeelden: een toekomst zonder pijn, met minder pijn, met minder pijnstillers, … Hoewel geen enkel van die beelden zeker was, voelde ik plots een positieve energie in het dokterskabinet. Ik stapte mee in het verhaal en zou er alles aan doen om een positief eindresultaat te behalen. Vandaag zit ik middenin dit veranderingstraject. Ook al is het soms al zwaar geweest én blijft het finale resultaat ongekend, ik ben wel onderweg. En op het einde zal er zeker iets positief veranderd zijn, hoe beperkt ook.

Klimaatbeweging en ontkenning

Terug naar de klimaatbeweging en de gelijkenissen die ik zie met mijn eigen veranderingstraject. Ik heb het idee dat er ook in de strijd tegen klimaatverandering vooral een beeld geschetst wordt van de negatieve toekomst als er niks verandert. Meer overstromingen, aardbevingen, ijskappen die smelten, dieren die uitsterven, hongersnoden, luchtvervuiling, … Kortom, een onleefbare planeet. Een beetje zoals bij mij geschetst werd wat er fout kon lopen bij ongewijzigd medicijngebruik. In beide gevallen een zéér correcte weergave van de realiteit overigens. Maar wel negatief, niet?

Toen ikzelf een negatieve toekomst te horen kreeg, ontkende ik die eerst. Het was allemaal zo ver weg of nog niet zo erg, toch? Ook in reacties op de oproep van Greta en haar beweging zie ik vaak diezelfde ontkenning. D at sommigen in één moeite Greta en haar team ook persoonlijk in diskrediet brengen, vind ik overigens walgelijk en onder de gordel. Het zijn strategieën om de geschetste toekomst te ontkennen lijkt me, zoals ook ik strategieën ontwikkelde om sombere vooruitzichten te minimaliseren.

Verandering bij een klant: naar een nieuwe toekomst

Ook tijdens een recente begeleiding bij één van mijn klanten zag ik veel gelijkenissen. Bij aanvang werd ik geconfronteerd met een slecht functionerend team. Klanten en leidinggevenden schetsten een negatief toekomstbeeld aan én van hen. Samen met het team slaagde ik erin om een nieuw en positief toekomstbeeld te schetsen waarbij we gedurfde keuzes maakten om die nieuwe toekomst te proberen bereiken.

Tijdens het veranderingstraject merkte ik dat elk teamlid opnieuw geloofde in een nieuwe toekomst en zich inzette om die samen te realiseren, ook al besefte iedereen dat die toekomst er mogelijk anders zou uitzien. In deze case bleek het uiteindelijke toekomstbeeld op het einde van mijn opdracht inderdaad anders dan wat we initieel hadden bedacht. Maar we hebben wel opnieuw een team dat samenwerkte en nu zelf stappen zet naar een nog betere toekomst. De leidinggevenden hebben opnieuw medestanders die zich inzetten voor een mooie toekomst voor het hele bedrijf.

De sleutel om een verandering te realiseren?

Ik ben ervan overtuigd dat, op het moment dat we er samen in slagen om van een verandering een positief verhaal te maken, we in staat zijn om deze verandering te realiseren. Hoe moeilijk ook.

Ik heb de wijsheid niet in pacht en wil evenmin insinueren dat ik de oplossing heb om onze prangende nood aan klimaatverandering te realiseren. Wel hoop ik met mijn verhaal anderen te inspireren om Greta Thunberg, haar team en alle jongeren en klimaatactivisten te betrekken in de creatie van een positief wereldbeeld. Als we – burgers én beleidsmakers – hierin slagen, dan hebben we een veranderingsproject waarin ieder zijn rol en plaats krijgt. We kunnen dan “positief-voor” zijn in plaats van “negatief-tegen”.

---

Deel op

---